-
Search Results
-
የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 3 ስኳር ፋብሪካ መመረቅ ስኳር የሚያመርቱትን ፋብሪካዎች ቁጥር ወደ ስምንት (ወንጂ ሸዋ፣ መተሐራ፣ ፊንጫአ፣ ከሰም፣ ተንዳሆ፣ አርጆ ዲዴሳ፣ ኦሞ ኩራዝ ቁጥር 2 እና 3) ያደርሰዋል።
ኩራዝ ከተማ፣ ደቡብ ኢትዮጵያ – የኦሞ ወንዝን በሚያዋስኑ በካፋና ቤንች ማጂ ዞኖች የሚገኘውና የኢትዮጵያ ስኳር ኮርፖሬሽን ያስገነባው የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 3 ስኳር ፋብሪካ ከፍተኛ የመንግሥት ባለሥልጣናት በሚገኙበት እሁድ ጥቅምት 4 ቀን 2011 ዓ.ም ከጠዋቱ 2 ሰዓት ላይ ይመረቃል።
በኢትዮጵያ ስኳር ኮርፖሬሽን ንብረትነት በኦሞ ኩራዝ ስኳር ልማት ፕሮጀክት ስር ከሚገነቡት አራት ስኳር ፋብሪካዎች አንዱ የሆነው ይህ ፋብሪካ የግንባታ ሥራው በይፋ የተጀመረው በመጋቢት ወር መጀመሪያ 2008 ዓ.ም ከቻይና ልማት ባንክ በተገኘ ከ8 ቢሊዮን ብር በላይ ብድር ነው።
ዋና መቀመጫውን ሃናን ክልል ከተማ ባደረገው ጄንግጆ ከተማ ባደረገው ቻይና ኮምፕላንት ግሩፕ በተባለ የቻይና ኩባንያ የተገነባው ይህ ፋብሪካ በቀን ከ8 ሺህ አስከ 10 ሺህ ኩንታል ስኳር የማምረት አቅም ያለው ግዙፍ ፕሮጀክት ነው።
ፋብሪካው እጅግ ዘመናዊ ከመሆኑ አንጻር የዓለም ገበያ ፍላጎትን መሠረት በማድረግ ጥሬ ስኳር (raw sugar)፣ ነጭ ስኳር (plantation white sugar) እና የተጣራ ስኳር (refined sugar) ማምረት ይችላል።
ለአራቱም ስኳር ፋብሪካዎች በ100 ሺህ ሄክታር መሬት ላይ ሸንኮራ አገዳ ለማልማት በኦሞ ወንዝ ላይ የመስኖ መሠረተ ልማት ግንባታ እየተካሄደ ይገኛል። በአጠቃላይ እስካሁን 30 ሺህ ሄክታር መሬት ውሃ ገብ ማድረግ የተቻለ ሲሆን፣ ከዚህ ውስጥ 16 ሺህ ሄክታር መሬት ላይ ሸንኮራ አገዳ ተተክሏል።
ሰሞነኛ ዜና፦ በኦሮሚያ ክልል አዳማ ከተማ የተገነባው የአዳማ ኢንዱስትሪያል ፓርክ ተመረቀ፤ በዚህም ወደሥራ የገቡ የኢንዱስትሪ ፓርኮች ቁጥር አምስት ደርሷል
የሰው ኃይልን በተመለከተ፥ የኦሞ ኩራዝ ስኳር ልማት ፕሮጀክት ከተቋቋመ ከ2003 ዓ.ም አንስቶ በፕሮጀክቱ፣ በኮንትራክተሮች እንዲሁም በጥቃቅንና አነስተኛ ተቋማት በቋሚ፣ በኮንትራትና ጊዜያዊነት ከ110 ሺህ በላይ ለሚሆኑ የአካባቢው ዜጎች የሥራ ዕድል የተፈጠረ ሲሆን፣ በሌላ በኩል ከ300 በላይ የጥቃቅንና አነስተኛ ተቋማትን አደራጅቶ ወደ ሥራ ለማስገባት ተችሏል።
በኦሞ ኩራዝ ስኳር ልማት ፕሮጀክት እየተገነቡ ከሚገኙ አራት የስኳር ፋብሪካዎች ውስጥ የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 2 ስኳር ፋብሪካ ከመጋቢት 14 ቀን 2009 ዓ.ም ጀምሮ ወደ ሥራ መግባቱ ይታወሳል።
የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 3 ስኳር ፋብሪካ መመረቅ ስኳር የሚያመርቱትን ፋብሪካዎች ቁጥር ወደ ስምንት (ወንጂ ሸዋ፣ መተሐራ፣ ፊንጫአ፣ ከሰም፣ ተንዳሆ፣ አርጆ ዲዴሳ፣ ኦሞ ኩራዝ ቁጥር 2 እና 3) ያደርሰዋል።
ምንጭ፦ የኢትዮጵያ ስኳር ኮርፖሬሽን
የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 3 ስኳር ፋብሪካ መመረቅ ስኳር የሚያመርቱትን ፋብሪካዎች ቁጥር ወደ ስምንት (ወንጂ ሸዋ፣ መተሐራ፣ ፊንጫአ፣ ከሰም፣ ተንዳሆ፣ አርጆ ዲዴሳ፣ ኦሞ ኩራዝ ቁጥር 2 እና 3) ያደርሰዋል።
ኩራዝ ከተማ፣ ደቡብ ኢትዮጵያ – የኦሞ ወንዝን በሚያዋስኑ በካፋና ቤንች ማጂ ዞኖች የሚገኘውና የኢትዮጵያ ስኳር ኮርፖሬሽን ያስገነባው የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 3 ስኳር ፋብሪካ ከፍተኛ የመንግሥት ባለሥልጣናት በሚገኙበት እሁድ ጥቅምት 4 ቀን 2011 ዓ.ም ከጠዋቱ 2 ሰዓት ላይ ይመረቃል።
በኢትዮጵያ ስኳር ኮርፖሬሽን ንብረትነት በኦሞ ኩራዝ ስኳር ልማት ፕሮጀክት ስር ከሚገነቡት አራት ስኳር ፋብሪካዎች አንዱ የሆነው ይህ ፋብሪካ የግንባታ ሥራው በይፋ የተጀመረው በመጋቢት ወር መጀመሪያ 2008 ዓ.ም ከቻይና ልማት ባንክ በተገኘ ከ8 ቢሊዮን ብር በላይ ብድር ነው።
ዋና መቀመጫውን ሃናን ክልል ከተማ ባደረገው ጄንግጆ ከተማ ባደረገው ቻይና ኮምፕላንት ግሩፕ በተባለ የቻይና ኩባንያ የተገነባው ይህ ፋብሪካ በቀን ከ8 ሺህ አስከ 10 ሺህ ኩንታል ስኳር የማምረት አቅም ያለው ግዙፍ ፕሮጀክት ነው።
ፋብሪካው እጅግ ዘመናዊ ከመሆኑ አንጻር የዓለም ገበያ ፍላጎትን መሠረት በማድረግ ጥሬ ስኳር (raw sugar)፣ ነጭ ስኳር (plantation white sugar) እና የተጣራ ስኳር (refined sugar) ማምረት ይችላል።
ለአራቱም ስኳር ፋብሪካዎች በ100 ሺህ ሄክታር መሬት ላይ ሸንኮራ አገዳ ለማልማት በኦሞ ወንዝ ላይ የመስኖ መሠረተ ልማት ግንባታ እየተካሄደ ይገኛል። በአጠቃላይ እስካሁን 30 ሺህ ሄክታር መሬት ውሃ ገብ ማድረግ የተቻለ ሲሆን፣ ከዚህ ውስጥ 16 ሺህ ሄክታር መሬት ላይ ሸንኮራ አገዳ ተተክሏል።
ሰሞነኛ ዜና፦ በኦሮሚያ ክልል አዳማ ከተማ የተገነባው የአዳማ ኢንዱስትሪያል ፓርክ ተመረቀ፤ በዚህም ወደሥራ የገቡ የኢንዱስትሪ ፓርኮች ቁጥር አምስት ደርሷል
የሰው ኃይልን በተመለከተ፥ የኦሞ ኩራዝ ስኳር ልማት ፕሮጀክት ከተቋቋመ ከ2003 ዓ.ም አንስቶ በፕሮጀክቱ፣ በኮንትራክተሮች እንዲሁም በጥቃቅንና አነስተኛ ተቋማት በቋሚ፣ በኮንትራትና ጊዜያዊነት ከ110 ሺህ በላይ ለሚሆኑ የአካባቢው ዜጎች የሥራ ዕድል የተፈጠረ ሲሆን፣ በሌላ በኩል ከ300 በላይ የጥቃቅንና አነስተኛ ተቋማትን አደራጅቶ ወደ ሥራ ለማስገባት ተችሏል።
በኦሞ ኩራዝ ስኳር ልማት ፕሮጀክት እየተገነቡ ከሚገኙ አራት የስኳር ፋብሪካዎች ውስጥ የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 2 ስኳር ፋብሪካ ከመጋቢት 14 ቀን 2009 ዓ.ም ጀምሮ ወደ ሥራ መግባቱ ይታወሳል።
የኦሞ ኩራዝ ቁጥር 3 ስኳር ፋብሪካ መመረቅ ስኳር የሚያመርቱትን ፋብሪካዎች ቁጥር ወደ ስምንት (ወንጂ ሸዋ፣ መተሐራ፣ ፊንጫአ፣ ከሰም፣ ተንዳሆ፣ አርጆ ዲዴሳ፣ ኦሞ ኩራዝ ቁጥር 2 እና 3) ያደርሰዋል።
ምንጭ፦ የኢትዮጵያ ስኳር ኮርፖሬሽን
ጨፌ ኦሮሚያ ባደረገው ሶስተኛ አስቸኳይ ጉባዔ ላይ ወ/ሮ ሎሚ በዶ አፈ ጉባዔ ሆነው ሲመረጡ አዲስ በጸደቀ አዋጅም በክልሉ በቁጥር 42 የነበሩት የአገልግሎት ሰጪ ተቋማት ቁጥራቸው ወደ 38 ዝቅ ተደርጎ በአዲስ መልክ እንዲዋቀሩ ተወስኗል።
አዳማ (ሰሞነኛ)– የኦሮሚያ ክልል ምክር ቤት (ጨፌ ኦሮሚያ) በአዳማ ከተማ እያደረገ ባለው አራተኛ ዓመት፣ አምስተኛ የሥራ ዘመን፣ ሶስተኛ አስቸኳይ ጠቅላላ ጉባዔ ላይ 28 ቀን 2011 ዓ.ም. ባደረገው ውሎ ወ/ሮ ሎሚ በዶን አፈ ጉባዔ አድርጎ መርጧል።
ወ/ሮ ሎሚ በዶ በአሁኑ ወቅት የጨፌ ኦሮሚያ አፈ ጉባዔ የሆኑትን አቶ እሸቱን ደሴን የሚተኩ ሲሆን በጉባዔው ላይ እንደተገለጸው አቶ እሸቱ ደሴ በተደራረበባቸው የሥራ ኃላፊነት ምክንያት ከቦታቸው እንዲነሱ ተደርገዋል።
በተያያዘ ዜና ጨፌ ኦሮሚያ እያደረገ ባለው የጠቅላላ ጉባዔ ላይ የክልሉን የሥራ አስፈጻሚ አካላት መልሶ ለማደራጀት እና በተለያየ እርከን ደረጃ ያሉትን ሰዎች ስልጣንና ኃላፊነታቸውን ለመወሰን የሚያስችል አዋጅ አጽድቋል።
በተጨማሪም ጨፌ ኦሮሚያ የየክልሉን ጠቅላይ ዓቃቤ ሕግ ለማቋቋም የወጣው ረቂቅ አዋጅ አጽድቋል። በዚህ ረቂቅ አዋጅ መሠረት ከዚህ በፊት የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት የፍትህ ቢሮ ተብሎ ይጠራ የነበረው በአዲሱ አደረጃጀት የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት ጠቅላይ ዓቃቤ ሕግ ተብሎ ተሰይሟል።
በክልሉ ውስጥ በርካታ የአስተዳደራዊ ችግሮች መኖራቸውን፣ እነዚህን ችግሮች ለመቅረፍ ብዙ ተግባራትና ማሻሻያዎች ቢከናወኑም ሕዝቡ እያቀረበ ያለውን ቅሬታ አሉታዊ በሆነ መልኩ ቀርፎ ለሕዝቡ እርካታን መፍጠር ስላልተቻለ የመዋቅራዊ አደረጃጀት ለውጥ ማድርግ አስፈላጊ ሆኖ መገኘቱን የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት ምክትል ርዕሰ መስተዳደር አቶ ለማ መገርሳ በጠቅላላ ጉባዔው ላይ አስረድተዋል።
አቶ ለማ እንዳሉት የተቀላጠፈና ጥራት ያለው አገልግሎት ከመስጠት አኳያ ጉልህ ክፍተት እንዳለና፣ በተለያዩ ቢሮዎች ተሀድሶ ተብለው የተጀመሩ የ አሠራር ለውጦችም በሰራተኞችና አገልግሎት ሰጪዎች ላይ አመለካከት ከመቀየር (ከማደስ) ባለፈ በሕዝቡ ዘንድ በሚያገኘው አገልግሎት እርካታን ሊፈጥር እንዳልቻለ ገልጸዋል።
በዚህም መሠረት የተጀመሩ ለወጦች አሁንም እንዲቀጥሉና፣ ተጨማሪ ወይም አማራጭ ለውጥ የሚያስፈልጋቸው ቦታውን በተገቢው መንገድ ትግባራቸውን እንዲወጡ መዋቅራዊና አደረጃጀታዊ ለወጥ ማድረግ አስፈላጊ ሆኖ እንደተገኘ አቶ ለማ መገርሳ ተናግረዋል።
በጸደቀው አዋጅ መሠረት ከዚህ በፊት በቁጥር 42 የነበሩት የክልሉ አገልግሎት ሰጪ ተቋማት (ቢሮዎች) ወደ 38 ዝቅ ተደርገው የተዋቀሩ ሲሆን በተመሳሳይ መልኩ በክልሉ ውስጥ በዞን፣ በወረዳ እና በቀበሌ ደረጃ የተዋረዱ የአገልግሎት ተቋማትም በአዋጁ መሠረት በአዲስ እንደሚዋቀሩ ከጠቅላላ ጉባዔል ለማወቅ ተችሏል።
Topic: የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ ተመረቀ
የኢንዱስትሪ ፓርኮች ልማት ኮርፖሬሽን ያስገነባው የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ የግንባታ ሥራው የተጀመረው በጥቅምት ወር 2009 ዓ.ም ሲሆን የቻይናው ግዙፍ ኩባንያ ቻይና ሲቪል እንጂነሪንግ ኮንስትራክሽን ኮርፖሬሽን ግንባታውን ሲያከናውን ነበር።
አዳማ (Semonegna) – በኦሮሚያ ክልል፣ አዳማ ከተማ የተገነባው የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ በዛሬው ዕለት (መስከረም 27 ቀን 2011 ዓ.ም.) ተመርቋል። በምርቃቱ ስነ ስርዓት ላይም ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ (ዶ/ር) እና የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት ምክትል ፕሬዝደንት አቶ ለማ መገርሳ፣ የአማራ ክልላዊ መንግስት ርዕሰ መስተዳድር አቶ ገዱ አንዳርጋቸው፣ የእንደስትሪ ፓርኮች ልማት ኮርፖሬሽን ቦርድ ሰብሳቢ ዶ/ር አርከበ ዕቁባይ እና የኮርፖሬሽኑዋና ሥራ አስፈጻሚ ወ/ት ሌሊሴ ነሜ እንዲሁም ሌሎች የክልልና የፌደራል ባለስልጣናት ከፍተኛ ተገኝተዋል።
የኢንዱስትሪ ፓርኮች ልማት ኮርፖሬሽን ያስገነባው የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ የግንባታ ሥራው የተጀመረው በጥቅምት ወር 2009 ዓ.ም ሲሆን የቻይናው ግዙፍ ኩባንያ ቻይና ሲቪል እንጂነሪንግ ኮንስትራክሽን ኮርፖሬሽን (China Civil Engineering Construction Corporation/ CCCC) ግንባታውን ሲያከናውን ነበር።
ከአዲስ አበበ ከተማ 99 ኪሎ ሜትሮች ርቆ የሚገኘው የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ በተለያየ ዘርፍ ለሚሰማሩ አምራች ኩባንያዎች የሚያገለግሉ በአጠቃላይ 19 (በዝርዝር፦ ስድስት 11 ሺህ ካሬ ሜትር፣ ዘጠኝ 5 ሺህ 500 ካሬ ሜትር፣ አራቱ ደግሞ በ3 ሺህ ካሬ ሜትር ቦታ ላይ ያረፉ) የመሥሪያ ጠለላዎች ወይም የመሥሪያ ቦታዎችን (shades) የያዘ ነው። የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ በአጠቃላይ ሊለማ ከታቀደው 2 ሺህ ሄክታር መሬት ላይ በመጀመሪያው ዙር ልማት 354 ሄክታር መሬት የሚይዝ ሲሆን ከዚህ ውስጥ ለምቶ ለዛሬ ምረቃ የበቃው በ100 ሄክታር መሬት ላይ የተገነባው ክፍል መሆኑን፣ ይህም ግንባታ 4.1 ቢልዮን ብር መፍጀቱን፣ እንዲሁም ፓርኩ በመጀመሪያው ምዕራፍ በሙሉ አቅም ወደ ምርት ሲገባ እስከ 25 ሺህ ለሚደርሱ ዜጎች የሥራ ዕድል እንደሚፈጥር ወ/ት ሌሊሴ ነሜ በምረቃው ንግግራቸው ላይ አስታውቀዋል።
◌ RELATED: A visit to Hawassa Industrial Park by Dire Dawa Industrial Park & City’s Administration people
የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ ተመርቆ ሥራ መጀመር በሀገሪቱ ወደማምረት የገቡ የኢንዱስትሪ ፓርክኮች ቁጥር ወደ አምስት የሚያሳድገው ሲሆን፥ ከሌሎቹ አራቱ የኢንዱስትሪ ፓርኮች ለየት የሚያደርገው ፓርኩ ያለበት ከተማ (አዳማ) በኢትዮጵያ ኢኮኖሚ ላይ ትልቅ አስተዋጽዖ ያመጣል ተብሎ የታመነበተና አምና ሥራ የጀመረው የአዲስ አበባ-ጅቡቲ የባቡር መስመር በሚያልፍባት የአዳማ ከተማ መገኘቱ ነው። ይህ የባቡር መስመርና የአዳማ ኢንዱስትሪ ፓርክ እርስ በርሳቸው ጉልህ የሆነ የጥቅም ግንኙነት ይኖራቸዋል ተብሎ ይታመናል። ከዚህ በተጨማሪ የኢንዱስትሪ ፓሩኩ በከተማ ከሚገኘው የአዳማ የሳይንስና ቴክኖሎጂ ዩንቨርሲቲ ጋር በማምረት ዘርፍ እና በመማር፣ ማስተማርና ምርምር ዘርፎች መካከል ቁልፍ የሆነ ግንኙነት ይፈጥራሉ ይጠበቃል።
የሀገሪቱ የማኑፋክቸሪንግ ሴክተር (manufacturing sector) ከኢትዮጵያ ጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት (GDP) መጠን አራት ነጥብ አምስት በመቶ (4.5%) ድርሻ ብቻ የሚሸፍን ሲሆን፥ መንግስት እስከ 2022 ዓ.ም (እ.ኤ.አ) ይህን አናሳ ድርሻ ወደ ሀያሁለት በመቶ (22%) ለማሳደግ አቅዳለች። ከዚህ በተጨማሪ ኢትዮጵያ እስከ 2025 ዓ.ም (እ.ኤ.አ) አሁን ያሏትን የኢንዱስትሪ ፓርኮች ቁጥር ከአምስት ወደ ሀያ አምስት የማሳደግ ዕቅድ አላት። በያዝነው ዓመት ስድስት የኢንዱስትሪ ፓርኮች (ድሬ ዳዋ፣ ቂሊንጦ II፣ ቦሌ ለሚ II፣ ጅማ፣ ባህር ዳር እና ደብረ ብርሃን) ግንባታቸው ተጠናቆ ወደምርት ተግባር እንደሚገቡ ዶክተር አርከበ ዕቁባይ አስታውቀዋል።
“በቤኒሻንጉል ጉሙዝ ክልልና በአጎራባች አካባቢዎች እየደረሰ ያለው የሰብዓዊ መብቶች ጥሰቶች በአስቸኳይ ይቁም! ለብሔር ተኮር ጥቃቶች እና ግጭቶች ሕጋዊና ፖለቲካዊ መፍትሔ ይሰጣቸው!!” የሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ (ሰመጉ)
የሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ (ሰመጉ) ከዚህ ቀደም በቤኒሻንጉል ጉሙዝና ኦሮሚያ ክልል አጎራባች አካባቢዎች ብሔርን መሰረት ያደረጉ ግጭቶች ያስከተሉትን ከፍተኛ የሆነ የሕይወትና የንብረት ውድመት በአካባቢው በመገኘት በባለሙያዎቹ አማካኝነት በማጣራት የደረሠውን የጉዳት መጠን እና ሊወሰዱ የሚገባቸውን እርምጃዎች ይፋ አድርጓል። ለትውስታ ያህል ሐምሌ 10 ቀን 2000 ዓ.ም የሰብዓዊ መብቶች ሁኔታ በኢትዮጵያ በሚል ርዕስ ባወጣው 31ኛ መደበኛ መግለጫ በጉሙዝና ኦሮሞ ብሔረሠብ ዜጐች መካከል በ 09/09/2000 ዓ.ም በተፈጠረ ግጭት 99 (ዘጠና ዘጠኝ) ሰዎች መገደላቸውን፣ በርካታ ሰዎች መቁሰላቸውን፣ 108 የሚሆኑ መኖሪያ ቤቶች መቃጠላቸውን፣ እንዲሁም ከ27‚000 (ሀያ ሰባት ሺ) በላይ ህዝብ መፈናቀሉን በማስረጃ አስደግፎ ይፋ ማድረጉ ይታውሳል። በመግለጫውም መንግስት በአስቸኳይ ዘላቂና የማያዳግም መፍትሄ እንዲሰጥ ቢያቀርብም መንግስት ለሰመጉ ጥሪ ትኩረት ባለመስጠቱ ዛሬም ብሔርን መሰረት ያደረገ ጥቃትና ግጭት ሊፈፀም ችሏል።
መስከረም 16 ቀን 2011 ዓ.ም የቤንሻንጉል ጉሙዝ ክልል ከማሽ ዞን አመራሮች ከምዕራብ ኦሮሚያ አስተዳደር ጥምር ኮሚቴ ጋር የነበራቸውን ስብሰባ አጠናቀው ሲመለሱ ከማሺ ወረዳ ላይ ማንነታቸው ባልታወቁ ታጣቂዎች በተሰነዘረባቸው ጥቃት አራት አመራሮች በመገደላቸው ለግጭቱ መቀስቀስ ምክንያት ሆኗል። ግድያውን ተከትሎም በቤንሻንጉል ጉምዝ ክልል ከማሽ ዞን በሎይ ጅጋንፎ ወረዳ ዳለቻ እና ታንኮና በተባሉ ቀበሌዎች ችግሩ በዋናነት ተፈጥሯል። ሰመጉ እስካሁን ባሰባሰበው መረጃ መሠረት ከጥቃቱ ጋር በተያያዘ ከ 90,000 (ከዘጠና ሺ) በላይ ዜጐች ቤት ንብረታቸውን ጥለው ወደ አጎራባች አካባቢዎች ተፈናቅለዋል፣ ከ200 በላይ ቤቶች ተቃጥለዋል፣ ከ74 በላይ ክቡር የሰው ሕይወት ጠፍቷል። እንዲሁም በበርካቶች ላይ የአካል ጉዳት ደርሶባቸዋል በርካታ ሰዎችም የደረሱበት ያልታወቀ ሲሆን በርካታ ቁስለኞችም በነቀምቴ ሆስፒታል በመታከም ላይ ይገኛሉ። መረጃዎች እንደሚጠቁሙት ከሟቾቹ ውስጥ በርካታ የፀጥታ ሀይሎችም ይገኙበታል።
ግድያና ማቁሰል
- ከሀገሎ ሜጢና አካባቢው ሸሽተው በምዕራብ ወለጋ ነጆ ከተማ ውስጥ ተጠልለው የሚገኙ ተፈናቃዮች እንደገለፁት በቤኒሻንጉል ክልል አንገር ሜጢ ከተማ ውስጥ 13 ሰዎች ተገድለዋል፤ ከእነዚህም ውስጥ ሁኔታውን ለማረጋጋት ሲጥሩ የነበሩ 3 አድማ በታኝ ፖሊሶችና 2 ሴቶች ይገኙበታል፤
- ከከማሼና አካባቢው ተፈናቅለው በምዕራብ ወለጋ ቢላ ከተማ ውስጥ የተጠለሉ ተፈናቃዮች እንደገለፁት በከማሼና አካባቢው 31 ሰዎች ተገድለዋል፤ ከእነዚህም ውስጥ 4 ሴቶችና 3 ፖሊሶች ይገኙበታል፤
- ከሶጌ፣ በሎ አካባቢዎች ተፈናቅለው በምስራቅ ወለጋ ውስጥ ተጠልለው የሚገኙ ተፈናቃዮች እንደገለፁት በሶጌ፣ በሎና አካባቢው ውስጥ 30 ሰዎች መገደላቸውንና ከዚህም ውስጥ 13 ፖሊሶች ይገኙበታል፤
- የቆሰሉ ሰዎችን በሚመለከት ቁጥራቸው በርካታ የሆኑት በነቀምቴ ሆስፒታል፣ በወለጋ ዩኒቨርስቲ ሪፈራል ሆስፒታልና በተለያዩ የግል ሆስፒታሎችና ክሊኒኮች ውስጥ እየታከሙ እንደሚገኙ ለሰመጉ በአካባቢው የሚገኙ ታማኝ ምንጮች አስረድተዋል።
የሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ በቅርብ ግዜ ውስጥ ከላይ የተጠቀሱትን የሰብዓዊ መብቶች ጥሰቶችና በእስካሁኑ የመረጃ አሰባሰብ ያልተደረሰባቸውን በሁለቱም ወገኖች መካከል የደረሰውን ሰብዓዊና ኢኮኖሚያዊ ውድመት እንዲሁም የችግሩን መነሻ ምክንያቶች በስፋትና በጥልቀት በመመርመር በመግለጫ ይፋ እንደሚያደርግ ከወዲሁ ይገልፃል።
ማፈናቀል
በቤኒሻንጉል ጉሙዝ ክልል ነዋሪ የነበሩ ዜጐች በግጭቱ ምክንያት የመኖሪያ አካባቢያቸውን በመልቀቅ በምስራቅ ወለጋ በ13 ጣቢያዎች በዲጋ ወረዳ አርጆ ጉደቱ፣ ላሲጋ፣ ጊዳ ኪረሙ፣ ጊቶ ጊዳ፣ በተለያዩ ቦታዎች፣ በነቀምት ከተማ ወለጋ ዩኒቨርስቲ፣ መምህራን ትምህርት ኮሌጅ፣ የነርሶች ማሰልጠኛ፣ 05 ቀበሌ፣ 07 ቀበሌ፣ ዳርጌ 2ኛ ደረጃ ት/ቤት፣ ዳንዲቦሩ ኮሌጅ፣ በ 9 መጠለያ ቦታዎች፤ እንዲሁም በምዕራብ ወለጋ ነጆ ወረዳ አስተዳደር አዳራሽ ነጆ ደር መጂ ወረዳ ቢላ ከተማ 2ኛ ደረጃ ት/ቤት ተጠልለው ይገኛሉ። በአጠቃላይ ከቤኒሻንጉል ክልል ተፈናቅለው በምዕራብና ምስራቅ ወለጋ ተጠልለው የሚገኙ ተፈናቃዮችም ከ90,000 በላይ እንደደረሰ ሰመጉ ከአካባቢዎቹ ያሰባሰባቸው መረጃዎች ያሳያሉ። ሰመጉ ከአካባቢው ያሰባሰባቸው መረጃዎች እንደሚጠቁሙት ግጭቱ አሁንም ያልቆመ ሲሆን በርካታ ተፈናቃዮች በየጫካው ተበትነው ይገኛሉ፤ የተጠፋፉ ቤተሠቦችንም ማገናኘት አልተቻለም። የምስራቅ ወለጋ ዞን አስተዳደር ባሁኑ ሰዓት የተፈናቃዮች ቁጥር ከአቅማቸውና ከቁጥጥራቸው በላይ በመሆኑ የሁሉም አካላት እርብርብ እንደሚያስፈልግ ለሰመጉ ገልፀዋል። በዚህ አጋጣሚም መንግስት ከሚመለከታቸው አካላት ጋር በመቀናጀት ለተጎጂዎችም የምግብ፣ የንፁህ መጠጥ ውሃ፣ የአልባሳትና የመድሀኒት አቅርቦት በአስቸኳይ እንዲያቀርብ ሰመጉ ይጠይቃል።
ብሔርን መነሻ ባደረጉ ጥቃቶች እና ግጭቶች ምክንያት ባለፉት አምስት ወራት ብቻ በተለያዩ ክልሎች ከሁለት ሚሊዮን በላይ ዜጐች ከመኖሪያቸው ተፈናቅለዋል፤ በመቶዎች የሚቆጠሩ ተገድለዋል፤ በርካቶች ቆስለዋል። ከዚህም በላይ ዜጐች በገዛ ሐገራቸው በሰላም ወጥቶ የመግባት ዋስትናቸው ጥያቄ ውስጥ ወድቋል። መንግስት የዜጐችን በሕይወት የመኖር፣ በሐገሪቱ በፈለጉበት አካባቢ ተንቀሳቅሶ ኑሮን የመመስረትና ንብረት የማፍራት ሕገመንግስታዊ መብቶች እንዲጠብቅ እና እንዲያስከብር ሰመጉ ጥሪውን በድጋሚ ያቀርባል። በተጨማሪም መንግስት በሐገሪቱ በተለያዩ አካባቢዎች እየተፈፀሙ ላሉት ጥቃቶች እና ግጭቶች ተገቢዉን ትኩረት በመስጠት እየተባባሰ የመጣውን ችግር በዘላቂነት ለመቆጣጠር ሕብረተሰቡን እና የተለያዩ የፖለቲካ ኃይሎችን ያማከለ፣ ዘላቂ፣ ሕጋዊ እና ፖለቲካዊ መፍትሔ እንዲወስድ የሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ (ሰመጉ) ያሳስባል።
የሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ (ሰመጉ) ድረ ገጽ እዚህ ጋር ያገኙታል።
አዲስ አበባ (ኢ.ም.ባ.ኮ)– የኢትዮጵያ የምድር ባቡር ኮርፖሬሽን በአፍሪካ (ኢ.ም.ባ.ኮ) ደረጃ ተወዳዳሪ የሆነ የባቡር አካዳሚ በቢሾፍቱ ከተማ ለመገንባት በርካታ የቅድመ ዝግጅት ሥራዎች እያከናወነ መሆኑን የኮርፖሬሽኑ ባቡር አካዳሚ ዘርፍ ም/ዋና ሥራ አስፈፃሚ አቶ አብይ ጌታቸው ገለፁ።
ለባቡር አካዳሚው ግንባታ የቻይና መንግስት ሳውዝዌስት ጂአኦቶንግ ዩኒቨርሲቲ (Southwest Jiaotong University) ባካሄደው አማካሪ የአዋጭነት ጥናት መነሻነት የገንዘብ ድጋፍ የፈቀደ መሆኑን የገለፁት አቶ አብይ በተጠናው የአዋጭነት ጥናትና በኮርፖሬሽኑ ፍላጎት መሠረት የትግበራ ስምምነት (Implementation Agreement) እ.ኤ.አ ታህሳስ 19 ቀን 2017 ከቻይና ኤምባሲ የንግድና ኢኮኖሚክ ካውንስለር ቢሮ፤ እንዲሁም የግንባታ ዲዛይን መነሻ ሃሳብ (Scheme design) ጥር 6 ቀን 2018 እ.ኤ.አ ከአማካሪ ድርጅቱ ጋር መፈራረማቸውን ተናግረዋል።
በግንባታው የዲዛይን መነሻ ሃሳብ መሰረትም የግንባታው የመጀመሪያ ዲዛይን (Preliminary Design) ተዘጋጅቶ በአሁኑ ወቅት በቻይና መንግስት በኩል ግንባታውን የሚያከናውን የኮንትራክተር መረጣ ሂደት ላይ መሆኑንና እስከ ቀጣይ ህዳር ወር ድረስ ኮንትራክተሩ ተለይቶ ግንባታው ከታህሳስ አጋማሽ እስከ ጥር ወር መጀመሪያ ባለው ጊዜ ሊጀመር እንደሚችልም አቶ ዓቢይ ገልፀዋል።
ግንባታውን ተቆጣጥሮ በጥራት ከመረከብ በተጨማሪ ግንባታው የሚከናወንበትን ቦታ ማዘጋጀት ከኮርፖሬሽኑ ሃላፊነቶች አንዱ ሲሆን ለአካዳሚው ግንባታ ማስፋፊያውን ጨምሮ ከሚያስፈልገው 157.7 ሄክታር መሬት ውስጥ የ62 ሄክታር መሬት ከኦሮሚያ ክልል የከተማ ልማትና ቤቶች ቢሮ እና ከከተማ መሬት ማኔጅመንት ኤጀንሲ ጋር በመነጋገር ከክልሉ መንግስት ህጋዊ ፈቃድ ለማግኘት በሂደት ላይ መሆኑን የገለፁት አቶ ዓቢይ የመሬት ፈቃዱ እንደተገኘ ዲዛይኑ ቀርቦ ግንባታው እንደሚጀመር፤ በተጨማሪም የግንባታ ግብዓቶችን ማምረቻ ሳይቶች ለኮንትራክተሩ ማቅረብ፣ የተለያዩ መሠረተ ልማቶችን (ውሃ፣ መብራት…) ወደ ሳይቱ ማቅረብ የኮርፖሬሽኑ ኃላፊነት መሆኑንና ይህን ተግባር የሚያከናውን ፕሮጀክት ጽ/ቤት ተቋቁሞ በእንቅስቃሴ ላይ እንደሚገኝ ተናግረዋል።
ከግንባታው ጋር ተያይዞ ከሥራ ቦታቸው ለሚፈናቀሉ የአካባቢው ማህበረሰበም በካሳ ክፍያ ብቻ የሚተው ሳይሆን በጋራ የሚሠሩ ሥራዎችን በማቅረብ፣ ቴክኒካል ድጋፍ በመስጠትና የበለጠ ተጠቃሚ መሆን የሚችሉበት ፕሮፖዛል በማቅረብ ከክልሉ ከተማ ልማትና ቤቶች ቢሮ ጋር በመሆን ህብረተሰቡን ያማከለ የተቀናጀ ልማት ፕሮፖዛል ቀርቧል ያሉት አቶ አቢይ የመሬት ፈቃዱ እንደተገኘ ወደ ሥራ እንገባለን ብለዋል።
ኮርፖሬሽኑ በአካዳሚ ዘርፍ የባቡር አካዳሚ ከማስገንባት ባለፈም የባቡር ዘርፉ የሚፈልገውን የሰው ኃይል ለማብቃት የሰለጠነ የሰው ኃይል ለማፍራት ባለሙያዎችን በተለያዩ የትምህርት መስኮች በሃገር ውስጥና በውጭ እያሰለጠ ይገኛል።
በዚህም መሠረት የኢትዮጵያ የምድር ባቡር ኮርፖሬሽን ከአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ጋር በመሆን ከ1ኛ እስከ 4ኛ ዙር ከ400 በላይ የሚሆኑ ባለሙያዎችን በማስተርስ ፕሮግራም ያስተማረ ሲሆን የ1ኛ ዙር ተመራቂዎች ሁሉም በኮርፖሬሽኑ በስራ ላይ እንደሚገኙ የገለፁት አቶ አብይ ከ2ኛ እስከ 4ኛ ዙር የተማሩት ደግሞ ኮርፖሬሽኑ በቀጣይ የሀገራዊ ሴክተሩን አቅም በመገንባት ለሚያከናውነው የራስ ኃይል ሥራዎች በመደራጀት ላይ በሚገኙ ቢዝነስ ዩኒቶች ስር ለስድስት ወር በሥራ ላይ ስልጠና በመሳተፍ ላይ ሲሆኑ ስልጠናቸውን እንዳጠናቀቁ ወደ ሥራ የሚገቡ መሆናቸውን ገልፀዋል።
ምንጭ፦ ኢ.ም.ባ.ኮ
ቤንሻንጉል ጉሙዝ ክልል ውስጥ በተፈጠረ ግጭት ከ70 ሺህ ሰዎች በላይ ሲፈናቀሉ የሰዎች ሕይወት መጥፋቱ ተሰማ (BBC News Amharic)
መስከረም 16/2011 ዓ.ም የካማሼ ዞን (ቤንሻንጉል ጉሙዝ – ኦሮሚያ አዋሳኝ ላይ ያለ ዞን) አመራሮች ከምዕራብ ኦሮሚያ አስተዳደር ጥምር ኮሚቴ ጋር የነበራቸውን ስብሰባ አጠናቅቀው እየተመለሱ በነበሩ የዞን፣ የወረዳ አመራሮችና የፀጥታ ኃይሎች ላይ በተከፈተው ተኩስ የ4 ሰዎች ሕይወት ማለፉን ተከትሎ በተወሰኑ ከኦሮሚያ ጋር በሚዋሰኑ ስፍራዎች በተከሰተ ግጭት ሰዎች መሞታቸውን፣ መፈናቀላቸውን ቤቶች መቃጠላቸውን የቤንሻንጉል ክልል ምክትል ርዕሰ መስተዳድር አቶ አበራ ባይታ ለቢቢሲ ተናግረዋል።
በተለይ በበሎይ ጅጋንፎይ ወረዳ ስር ሳይ ዳለቻ ቀበሌ ግጭት የነበረ ሲሆን በግጭቱም 75 ቤቶች ተቃጥለዋል ብለዋል። በዚሁ ወረዳ ጅጋንፎይ ቀበሌ በጭበጭ በምትባል አካባቢ ላይ ቤቶች መቃጠላቸውን ጠቅሰው ሌሎች ቀበሌዎችም ላይ ተመሳሳይ ግጭቶች መከሰሰታቸውን ተናግረዋል።
በበሎይ ጅጋንፎ ሶቤይ ከተማ ላይ በርካታ ሰዎች ተፈናቅለዋል ያሉት ርዕሰ መስተዳድሩ፣ በሶጌ ዙሪያ ባሉ ቀበሌዎች ልቢጋ፣ ሳይ ዳላቻ፣ ታንካራ ቀበሌዎች በርካታ ነዋሪዎች መፈናቀላቸውን አስረድተዋል።
“በተንካራ 105 ቤቶች ተቃጥለዋል 3 ሰዎችም ህይወታቸው አልፏል” ያሉት መስተዳድሩ በበጭበጭ 1 ሰው መሞቱንና አንገርባጃ ቀበሌ 2 ሰዎች ጉዳት እንደደረሰባቸው አስረድተዋል። እንደ ክልሉ ምክትል ርዕሰ መስተዳድር ገለፃ ወደ ኦሮሚያ ክልል የተፈናቀሉ እና በስጋት ምክንያት ወደ ጫካ የገቡ ሰዎች ያሉ ሲሆን ቁጥራቸው ምን ያህል ነው የሚለውን ግን የተጠናቀረ መረጃ የለኝም በማለት ሳይናገሩ ቀርተዋል።
የተፈናቀሉት ሰዎች ከቤንሻንጉል ብቻ ሳይሆን ክልሉን ከሚያዋስኑት የኦሮሚያ ቀበሌዎችም እንደሆነ የጠቀሱት ርዕሰ መስተዳድሩ ሳስጋ ወረዳ ዱራበሎ፣ ካምፕ፣ በሎበሬዳ፣ ስምንተኛ ከሚባሉት ቀበሌዎች በስጋት ምክንያት ወደ ነቀምትና በሎበሬዳ ወደሚገኙ ማዕከሎች ተፈናቅለው እንደሚገኙ ተናግረዋል።
የምሥራቅ ወለጋ ዞን አስተዳደርና ፀጥታ ኃላፊ የሆኑት አቶ ታከለ ቶሎሳ ለቢቢሲ እንደተናገሩት በቤንሻንጉል ክልል የኦሮሚያ አዋሳኝ ቀበሌዎች በተከሰተው ግጭት 12 ሰዎች ሲሞቱ 14 ሰዎች እንደቆሰሉ የነገሩን ቢሆንም አሁን ግን የሟቾች ቁጥር 23 መድረሱን ገልፀውልናል። ከዚህ በተጨማሪም ከ70 በላይ የሚሆኑ የቀንድ ከብቶች እንደተወሰዱባቸውም ጨምረው ተናግረዋል።
ጉዳት የደረሰባቸው ሰዎች በሳስጋ ወረዳ ጤና ጣቢያና በነቀምት ሆስፒታል ህክምና እያገኙ መሆናቸውን ገልፀዋል።
እንደ ኃላፊው ገለፃ ከሆነ ቀያቸውን ጥለው ወደ ኦሮሚያ የተሰደዱ ሰዎች ቁጥር 50 ሺህ ደርሷል ያሉን ቢሆንም አሁን ግን የተፈናቃዮቹ ቁጥር ከ70 ሺህ በላይ እንደሆነ ለቢቢሲ ተናግረዋል። እነዚህ ሰዎች የተፈናቀሉት ከበሎይ ጅጋንፎና ያሶ ሲሆን ከኦሮሚያ አዋሳኝ ወረዳዎች ደግሞ ሀሮ ሊሙ፣ ሶጌና ሳስጋ አካባቢዎች ነው።
ማንበብዎን ይቀጥሉ፦ በቤንሻንጉል ጉምዝ በተፈጠረ ግጭት ከ70 ሺህ ሰዎች በላይ ሲፈናቀሉ የሰዎች ሕይወት መጥፋቱ ተሰማ
በኦሮሚያ ውስጥ ከፍተኛ ተቃውሞን ቀስቅሶ የነበረው አዲስ አበባን በዙሪያዋ ካሉ የኦሮሚያ ከተሞች ጋር ያስተሳስራል የተባለው ማስተር ፕላን ተራማጅና አንድ ቀን ተመልሶ ይመጣል ብለው እንደሚያስቡ ኦህዴድ ሊቀ መንበር እና የኦሮሚያ ክልል ፕሬዝዳንት የነበሩት አቶ ኩማ ደመቅሳ ለቢቢሲ ተናገሩ።
ባለፈው ሳምንት ኦዴፓ (የቀድሞው ኦህዴድ) በጅማ ከተማ ድርጅታዊ ጉባኤውን ባደረገበት ወቅት ተሳታፊ የነበሩት አቶ ኩማ ከቢቢሲ ጋር ባደረጉት አጭር ቆይታ አወዛጋቢ ስለነበሩና እርሳቸው በከፍተኛ የስልጣን ሃላፊነት ላይ በነበሩበት ጊዜ ስለታቀዱና ተግባራዊ ስለተደረጉ ጉዳዮች ምላሽ ሰጥተዋል።
«ኦሮሞ እና አማራን የሚነጣጥሉ አይሳካላቸውም»
በተለይ በኦሮሚያ ውስጥ ተቀስቅሶ ለረጅም ጊዜ ለዘለቀው ሕዝባዊ ተቃውሞ መነሻ ምክንያት እንደሆነ የሚነገርለትና ከ2006 ጀምሮ ተግባራዊ ይደረጋል ተብሎ የነበረው የአዲስ አበባና በዙሪያዋ ያሉ የኦሮሚያ ከተሞች የተቀናጀ ማስተር ፕላንን በተመለከተ የተሳሳተ አመለካከት እንዳለ ተናግረዋል።
ጉዳዩ ከመፈናቀል ጋር አብሮ ስለመጣ እንጂ «ተራማጅ አስተሳሰብ ነው ብዬ አስባለሁ» በማለት የሚናገሩት አቶ ኩማ፤ ጊዜ ሊወስድ ይችላል እንጂ ማስተር ፕላኑ አንድ ቀን ተመልሶ ይመጣል ብለው እንደሚያስቡ ገልፀዋል።
ከዚህ በተጨማሪም በተመሳሳይ ኦሮሚያ ውስጥ ለጠንካራ ጥያቄና ተቃውሞ ምክያት የነበረው የአዳማ ከተማን የኦሮሚያ ክልል መዲና እንድትሆንና የክልሉ መስሪያ ቤቶች ወደዚያው እንዲዘዋወሩ መደረጋቸው ይጠቀሳል።
ስለዚህ ጉዳይ የተጠየቁት አቶ ኩማ ውሳኔው ስህተት እነደሌለበት ያምናሉ። አሁንም ወደኋላ መለስ ብለው ሲመለከቱ «አሁንም ያኔ የነበረኝ አቋም ስህተት ነው ብዬ አላምንም» ካሉ በኋላ፤ «አዳማ የክልሉ ዋና ከተማ ሆና እንደተቀየረች ብትዘልቅ ኖሮ ከተማዋ ታድግ እንደነበር» ሲሉ ገልጸዋል።
ማንበብዎን ይቀጥሉ፦ «ማስተር ፕላኑ ተመልሶ ይመጣል» አቶ ኩማ ደመቅሳ
